مفهوم قوس در سازه

قوس یکی از اجزای سازه می باشد که علاوه بر تزئینی بودن نقش باربر و بسیار مقاوم در ساختمان داشته و با ایجاد مقاومت فشاری مصالح در مکان هایی مانند پل های و ایوان ها دهانه های بزرگ را پوشش داده اند. البته اگر قوس ها را با کمک نیم رخ های فولادی اجرا نمایند، آن گاه به دلیل مصالح بنایی کمتر قوس حالت تزئینی داشته و نقش باربر نخواهد داشت.

قوس در معماری کهن ایرانی

در معماری کهن ایرانی قوس ها را با کمک آجر می ساختند که ساختار قوس آجری با قوس فولادی متفاوت است. همچنین قوس آجری از نوع باربر است که استحکام سازه را افزایش می دهد اما قوس های مدرن که سبک تر ساخته می شوند تزئینی می باشند.

یک قوس آجری از اجزای مختلفی مانند پاکار (محلی که از ستون قوس شروع می شود که زاویه 0 درجه دارد) ، شانه ( قسمتی که در زاویه 22 درجه از پاکار در هلال قوس است و قوس به دلیل بار زیاد ترک بر می دارد. ) ، تیزه ( تاج و محل برخورد دو نیم قوس قسمت بالایی قوس که مقداری تیز نیز ساخته می شده است )

شکرگاه یا شکنگاه ( که فاصله بین پاکار و شانه است یعنی 22 درجه از هلال قوس)

آوارگاه ( قسمتی از قوس است که بین شانه تا حدود زاویه 70 درجه از پاکار قرار دارد. )

کلاله هم فاصله بین تیزه و آوارگاه است.

افراز ، فاصله عمودی بین پاکار تا تیزه می باشد

دهانه ، فاصله بین دو پایه قوس نامیده می شود.

خیز قوس، نسبت بین افراز به دهانه قوس است.